Gan là một trong những cơ quan lớn nhất của cơ thể đảm nhận hơn 500 chức năng quan trọng. Tuy nhiên Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ mắc các bệnh gan rất cao như: viêm gan do rượu bia, viêm gan virus, xơ gan, ung thư gan. Và với chủ đề Phục hồi và bảo vệ gan hôm nay, chúng ta sẽ có buổi trao đổi với PGS.TS.BS Trịnh Thị Ngọc – Nguyên Trưởng khoa Truyền Nhiễm BV Bạch Mai, Phó Chủ tịch Hội Gan Mật Hà Nội.
Trước hết, xin PGS cho biết tình trạng mắc bệnh gan hiện nay ở VN, cũng như sự nguy hiểm của căn bệnh này?
Tỉ lệ mắc các bệnh lý về gan mật ở Việt Nam có xu hướng ngày càng tăng, nhất là trước các vấn nạn lạm dụng rượu bia, viêm gan virus B, C, thực phẩm bẩn, thuốc tây, hóa chất gây tổn thương tế bào gan. Phần lớn bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, gan đã bị tổn thương nặng, điều trị không hiệu quả, chi phí tốn kém, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan…
PGS có thể cho biết khó khăn lớn nhất trong phát hiện và điều trị các bệnh về gan hiện nay là gì?
Gan là cơ quan kì diệu nhất trong cơ thể có khả năng tự tái tạo và phục hồi. Các tế bào gan lành có thể đảm nhận toàn bộ chức năng của các phần gan tổn thương, kể cả khi mức độ tổn thương lên đến 75%. Tuy nhiên, chính vì vậy, các triệu chứng ban đầu của bệnh gan thường nhạt nhòa, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh khác khiến cho 90% người bệnh bỏ qua “giai đoạn điều trị vàng” cho các tổn thương sớm trên gan. Chính điều này gây khó khăn trong phát hiện và điều trị các bệnh lý về gan.
Phần lớn bệnh được phát hiện đã quá muộn, các tế bào gan bị phá hủy hàng loạt, hình thành các sợi xơ hóa không có chức năng. Biểu hiện bằng các triệu chứng như: vàng mắt, vàng da, đau tức bụng phải, chán ăn, sụt cân, mẩn ngứa, xơ gan, ung thư gan, việc điều trị lúc này trở nên vô cùng khó khăn, hiệu quả không cao, chi phí điều trị tốn kém khiến cho nhiều người không kiên trì được mà bỏ cuộc. Do đó, việc phát hiện, bảo vệ và phục hồi tế bào gan sớm đóng vai trò mấu chốt trong phòng ngừa và điều trị các bệnh về gan.
Có thể thấy điều quan trọng nhất ở đây là cần có phương pháp bảo vệ tế bào gan sớm để tránh các tổn thương đúng không ạ. Vậy xin PGS hãy phân tích cho thính giả hiểu rõ hơn về vai trò của việc bảo vệ và phục hồi tế bào gan sớm?
Như tôi đã nói ở trên, khi mới tổn thương ở giai đoạn sớm, các tế bào gan sẽ tự tái sinh, phục hồi chức năng gan một cách tự nhiên. Nhưng khi bị tấn công dồn dập, liên tục bởi các tác nhân độc hại (rượu bia, viêm gan virus B, C, thuốc tây, hóa chất…), quá trình tái tạo và phục hồi tế bào gan không còn theo kịp quá trình phá hủy tế bào gan, khiến cho các tế bào gan bị phá vỡ hàng loạt, tăng men gan, hình thành nên các mô sẹo dẫn đến suy giảm chức năng gan. Khi đã ở giai đoạn muộn, gan mất hoàn toàn chức năng và không thể phục hồi được nữa, bệnh biến chứng thành xơ gan, ung thư gan, tỉ lệ tử vong rất cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Phần lớn bệnh nhân sau khi phát hiện xơ gan, ung thư gan chỉ còn sống được từ 1-3 năm. Chính vì vây, việc bảo vệ và phục hồi tế bào gan cần thực hiện sớm và đúng cách.
Vậy bảo vệ gan như thế nào là đúng cách thưa PGS?
Để bảo vệ và phục hồi tổn thương tại gan cần dựa trên nguyên tắc thấu hiểu quá trình tổn thương gan, bảo vệ gan sớm, khi các tế bào gan còn khả năng phục hồi hoàn toàn trước những tổn thương. Việc bảo vệ gan cần tiến hành thông qua 3 tác động chính: Bảo vệ tế bào gan trước các tác nhân gây hại như rượu bia, viêm gan virus B, C, thực phẩm bẩn, hóa chất; Ức chế các phản ứng viêm tại gan; Ngăn ngừa việc hình thành các tế bào gan xấu: xơ gan, ung thư gan…
Gần đây, trên các phương tiện truyền thông đại chúng có đưa tin về một loại dược liệu quý ngàn năm Ưng Bất Bạc giúp phục hồi và bảo vệ tế bào gan sớm đã được nghiên cứu và cấp bằng sáng chế của Mỹ và Đài Loan. Xin PGS hãy chia sẻ thêm về vấn đề này?
Hiện nay, việc sử dụng các dược liệu thiên nhiên để phục hồi và bảo vệ gan đang được khuyến khích ưu tiên sử dụng bởi tính hiệu quả và an toàn. Đặc biệt là dược liệu quý Ưng Bất Bạc đã được Mỹ và Đài Loan công nhận và cấp bằng sáng chế trên hiệu quả bảo vệ tế bào gan. Khoa học hiện đại chứng minh, Ưng Bất Bạc chứa Diosmin và Hesperidine là các thành phần quý có tác dụng giảm tổn thương tế bào gan do các tác nhân có hại, hạ men gan, tăng cường chức năng gan, ngăn ngừa xơ gan, ung thư gan.
Như vậy, PGS có lời khuyên gì để giúp duy trì sức khỏe đường dài cho gan?
Trước hết, để có một lá gan khỏe mạnh thì cần có một chế độ nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đúng giờ, ngủ đủ giấc. Thứ hai là cần hạn chế sử dụng các thực phẩm có hại như: Các đồ ăn quá nhiều chất béo, đồ uống chứa chất kích thích là các thực phẩm nên tránh nếu muốn duy trì sức khỏe cho lá gan. Bởi những thực phẩm này sẽ gây áp lực cho gan trong quá trình thực hiện các chức năng, nếu cứ tiếp tục duy trì sử dụng các thực phẩm này, bệnh gan sẽ xuất hiện là điều không thể tránh khỏi. Nếu thực hiện được những điều này, người bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được những tác nhân gây bệnh từ đó bảo vệ gan một cách tốt nhất.
Xin cảm ơn PGS!
